Dejeneratif omurga, omurga bölgesindeki yapıların yaşlanma süreciyle ortaya çıkan değişiklikler ve bozulmalardır. Vücutta yaşlanma süreci ilerledikçe, omurga ve omurilik bölgesinde bulunan yapılar da doğal olarak değişir ve yıpranır. Bu değişiklikler, dejeneratif omurga olarak adlandırılan bir dizi durumu içerir. Dejeneratif omurga değişiklikleri, omurganın çeşitli bölümlerini etkileyebilir ve aşağıdaki unsurları içerebilir:

  1. Disk Dejenerasyonu: Omurga kemiklerinin arasında bulunan diskler, omurilik üzerindeki yükü taşıyan ve omurganın esnekliğini sağlayan yapılar olarak görev yapar. Zamanla, bu disklerde sıvı kaybı ve yapısal değişiklikler meydana gelir, bu da disklerin elastikiyetini kaybetmelerine ve daha kolay yıpranmalarına neden olabilir.
  2. Spinal Stenoz: Dejeneratif omurga değişiklikleri sonucunda omurga kanalı daralabilir. Bu duruma spinal stenoz adı verilir ve omurilik ve sinir kökleri üzerinde baskıya yol açabilir. Bu da sırt ve bacaklarda ağrı, uyuşma, karıncalanma ve kas güçsüzlüğüne neden olabilir.
  3. Omurga Eklemlerinin Dejenerasyonu: Omurga bölgesindeki eklemler de yaşlanma süreciyle değişime uğrar. Bu değişiklikler eklem kıkırdağı ve çevre dokuların yıpranmasına ve iltihaplanmasına yol açabilir. Bu duruma osteoartrit veya dejeneratif eklem hastalığı denir.
  4. Omurga Eğriliği: Dejeneratif omurga değişiklikleri sonucunda omurgada anormal eğrilikler oluşabilir. Bu duruma dejeneratif skolyoz adı verilir.

Dejeneratif omurga değişiklikleri, genellikle yaşlanma süreciyle ilişkilidir ve ileri yaşlarda daha yaygın olarak görülür. Bu değişikliklerin şiddeti ve etkileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Dejeneratif Omurga Belirtileri Nelerdir?

Dejeneratif omurga değişiklikleri, omurga bölgesindeki yapıların yaşlanma süreciyle ortaya çıkan bozulmaları içerir. Bu değişikliklerin şiddeti ve etkileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Dejeneratif omurga belirtileri, aşağıdakileri içerebilir:

  1. Kronik Bel ve Sırt Ağrısı: Dejeneratif omurga, bel ve sırt bölgesinde ağrıya neden olabilir. Genellikle kronik ve ilerleyici bir karaktere sahip olabilir. Ağrı, omurga bölgesindeki disklerdeki dejenerasyondan veya eklem bozukluklarından kaynaklanabilir.
  2. Boyun ve Kol Ağrısı: Omurganın boyun bölgelerindeki dejeneratif değişiklikler, boyun ve kollarda ağrıya neden olabilir.
  3. Bel ve Sırtta Şekil Bozuklukları: Dejeneratif skolyoz gibi omurgada anormal eğriliğe bağlı olarak bel ve sırtta şekil bozuklukları gelişebilir. Bu, omuzların veya belin asimetrik görünmesine neden olabilir.
  4. Hareket Kısıtlılığı: Omurgada dejeneratif değişiklikler, omurganın esnekliğini azaltabilir ve hareketleri kısıtlayabilir. Özellikle bükülme ve dönme hareketleri zorlaşabilir.
  5. Uyuşma ve Karıncalanma: Spinal stenoz gibi dejeneratif omurga durumları, omurilik veya sinir kökleri üzerinde baskıya neden olabilir. Bu da bacaklarda ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük hissine yol açabilir.
  6. Yürüme Bozukluğu : Yürürken bacaklarda çabuk yorulma, zaman içerisinde yürüyüş mesafesinin gittikçe kısalması (Nörojenik Kladikasyo) ortaya çıkabilir.
  7. Omurga Denge Bozukluğu: Dejeneratif omurga değişiklikleri, omurganın dengesini etkileyebilir ve duruşta bozukluklara yol açabilir. Yürüken öne doğru veya arkaya doğru düşme eğilimi / düşme görülebilir.

Dejeneratif omurga belirtileri, yaşa, omurgadaki değişikliklerin şiddetine ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bazı hastalarda semptomlar belirgin olabilirken, diğerlerinde daha hafif veya az belirgin olabilir.

Dejeneratif Omurga Tanısı Nasıl Koyulur?

Dejeneratif omurga tanısı, bir nöroloji uzmanı veya ortopedi uzmanı tarafından fiziksel muayene, hastanın semptomları ve tıbbi geçmişinin değerlendirilmesi ve radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılarak konulur. Tanı süreci aşağıdaki adımları içerebilir:

  1. Hastane Geçmişi ve Semptomların Değerlendirilmesi: Hastanın sağlık geçmişi, mevcut semptomları ve şikayetleri hakkında detaylı bilgi alınır. Dejeneratif omurga durumu ile ilişkili olan semptomlar (kronik sırt ağrısı, hareket kısıtlılığı, uyuşma veya güçsüzlük gibi) belirlenmeye çalışılır.
  2. Fiziksel Muayene: Doktor, hastanın sırtını, boyununu ve belini muayene eder. Omurgada şekil bozuklukları, hareket kısıtlılıkları, hassas bölgeler ve omurilik veya sinir kökleri üzerindeki baskıya işaret edebilecek belirtiler araştırılır.
  3. Radyolojik Görüntüleme: Dejeneratif omurga tanısında radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılır. Bu yöntemler arasında manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları yer alır. MRG, omurgadaki disklerin durumu, omurilik ve sinir köklerinin durumu gibi detaylı bilgiler sağlar. BT taramaları ise kemik ve eklemlerin durumunu daha iyi gösterir.
  4. Spinal Stenoz Değerlendirmesi: Eğer spinal stenoz şüphesi varsa, omurga kanalının daralmasını değerlendirmek için bazen özel radyolojik yöntemler kullanılabilir.
  5. Semptomların Diğer Olası Nedenlerin Ekarte Edilmesi: Dejeneratif omurga tanısı koyulmadan önce, semptomların başka nedenlerle ilişkili olmadığından emin olmak için bazı ek testler veya laboratuvar çalışmaları yapılabilir.
  6. EMG veya elektromiyograf: Sinir ve çizgili kasların elektrik potansiyelinin incelenmesine dayanan bir nörolojik tetkik yöntemidir. Disk herniasyonunun bası yaptığı sinir / sinirlerdeki hasar düzeyinin saptanmasını sağlar.

Dejeneratif omurga tanısı, hastanın fiziksel muayenesi ve radyolojik görüntüleme sonuçları birleştirilerek konulur. Tanının doğrulanması, semptomların yönetimi ve uygun tedavi planlamasının yapılması önemlidir. Dejeneratif omurga durumu yaşlılıkla ilişkilendirilse de, genç yaşlarda da görülebilir, bu nedenle herhangi bir yaş grubunda belirtiler varsa doktor ile iletişime geçmek ve değerlendirme yaptırmak önemlidir.

Dejeneratif Omurga Nasıl Tedavi Edilir?

Dejeneratif omurga tedavisi, hastanın semptomlarına, omurgadaki değişikliklerin şiddetine ve yaşam kalitesine bağlı olarak kişiye özel olarak planlanır. Dejeneratif omurga durumu yaşla birlikte doğal olarak gelişen bir durumdur, ancak semptomlar şiddetli veya yaşam kalitesini etkileyici boyutta ise tedavi gerekebilir. Dejeneratif omurga tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

  1. İlaç Tedavisi: Dejeneratif omurgada oluşan ağrı ve inflamasyonu kontrol etmek için ağrı kesiciler ve anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, ağrıyı azaltabilir ve hastanın günlük aktivitelerine devam etmesine yardımcı olabilir.
  2. Fizik Tedavi ve Egzersiz: Fizik tedavi ve egzersiz programları, omurga kaslarının güçlendirilmesine, esnekliğin artırılmasına ve postürün düzeltilmesine yardımcı olur. Fizik tedavi, hastanın omurgadaki stabilitesini ve hareket kabiliyetini artırmaya yönelik uygulamalar içerir.
  3. Omurga Korsesi: Belirli durumlarda, hastaların omurga korsesi kullanmaları önerilebilir. Korse, omurganın doğal hizalanmasını desteklemeye ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
  4. İğne Tedavileri: Dejeneratif omurga ağrısı için epidural steroid enjeksiyonları gibi iğne tedavileri kullanılabilir. Bu tedaviler, omurgada oluşan inflamasyonu azaltmak ve ağrıyı kontrol etmek amacıyla yapılır.
  5. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigara içmek, aşırı alkol tüketmek ve obezite, dejeneratif omurgadaki semptomları kötüleştirebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, semptomları yönetmede önemli bir rol oynayabilir.
  1. Cerrahi Tedavi: Eğer semptomlar diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermiyorsa veya ilerleyici bir durum söz konusuysa, cerrahi müdahale düşünülebilir. Dejeneratif omurga tedavisinde uygulanan cerrahi yöntemler, omurganın bozulmuş yapılarını düzeltmeyi ve omurganın stabilitesini sağlamayı amaçlar. Cerrahi müdahale, hastanın semptomlarına, omurgadaki değişikliklerin şiddetine ve yaşam kalitesine bağlı olarak değerlendirilir. Dejeneratif omurga tedavisinde uygulanan bazı cerrahi tedavi yöntemleri şunlardır:
  2. Omurga Stablizasyon ve Füzyonu: Omurga stablizasyon füzyonu, omurga kemiklerinin (vertebra) birleştirilmesi ve sabitlenmesini içeren bir cerrahi işlemdir. Cerrahi sırasında, omurgadaki bozulmuş diskler çıkarılabilir ve omurga kemiklerine metal implantlar (vida, çubuk, plaka) yerleştirilir. Bu implantlar omurganın düzeltilmesine ve stabilize edilmesine yardımcı olur. Füzyon işlemi, omurga bölgesindeki hareketi azaltabilir, ancak stabiliteyi artırabilir ve ağrıyı azaltabilir.
  3. Diskektomi: Dejeneratif disk hastalığından kaynaklanan ağrı ve sinir basısını azaltmak için bozulmuş disklerin çıkarılması işlemidir. Cerrahi sırasında, diskteki bozulmuş veya sıkışmış materyal çıkarılır ve sinir kökleri üzerindeki baskı azaltılır.
  4. Laminektomi: Spinal stenoz gibi durumlar nedeniyle omurga kanalının daralması sonucu sinir basısını azaltmak için omurilik üzerindeki baskıyı azaltmak amacıyla omurga kemiğinin bir kısmının çıkarılmasıdır. Bu, omurilik ve sinir köklerinin daha fazla alan elde etmesini sağlar.
  5. Disk Artroplastisi: Disk artroplastisi, dejeneratif disk hastalığından kaynaklanan ağrıyı ve hareket kısıtlılığını azaltmak için bozulmuş bir diskin çıkarılmasını ve yerine yapay bir disk yerleştirilmesini içeren bir cerrahi işlemdir. Bu işlem, omurga hareketini koruyarak ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

Cerrahi tedavi, riskleri ve faydaları dikkatlice değerlendirilmelidir. Cerrahi sonrası rehabilitasyon ve iyileşme süreci, hastanın omurganın stabilizasyonu ve gücünü yeniden kazanmasına yardımcı olmak amacıyla önemlidir. Cerrahi sonrası dönemde dikkatli hareket etme ve doktorun yönlendirmelerine uyum sağlama önemlidir. Eğer cerrahi tedavi düşünülüyorsa, hastanın durumu ve cerrahi seçenekleri hakkında bir nöroloji uzmanı veya ortopedi uzmanıyla ayrıntılı bir değerlendirme yapmak önemlidir.

Dejeneratif omurganın tedavisinde, hastanın yaş, sağlık durumu, semptomların şiddeti ve yaşam kalitesini etkileme düzeyi göz önünde bulundurulmalıdır. Tedavi, semptomların kontrol altına alınmasına ve hastanın yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik olarak planlanır. Eğer dejeneratif omurga durumu şüphesi varsa veya semptomlar rahatsız edici düzeydeyse, bir nöroloji uzmanı veya ortopedi uzmanıyla görüşmek ve uygun tedavi planlaması yapmak önemlidir.

Dejeneratif Omurga Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Dejeneratif omurga ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta şunlardır:

  1. Ameliyat Sonrası İzlem ve Kontroller: Ameliyat sonrası dönemde düzenli olarak doktorunuzla iletişim halinde olmanız önemlidir. Belirli aralıklarla planlanmış kontroller ve takip ziyaretleri yapılmalıdır. Bu kontrollerde doktorunuz ameliyat sonrası iyileşme sürecini değerlendirecektir.
  2. Ağrı Yönetimi: Cerrahi sonrası dönemde ağrı yaygın bir sorundur. Doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri düzenli olarak kullanmalı ve ağrının düzgün bir şekilde yönetilmesine dikkat edilmelidir.
  3. Fiziksel Aktivite ve Rehabilitasyon: Ameliyat sonrası dönemde fiziksel aktiviteler doktorunuzun önerilerine göre düzenlenmelidir. Fiziksel rehabilitasyon ve egzersiz programları, omurga kaslarının güçlenmesine ve hareket kabiliyetinin artmasına yardımcı olur.
  4. Yara Bakımı: Ameliyat sonrası dönemdeki cerrahi kesinin yara bakımı önemlidir. Yara bölgesi temiz tutulmalı ve doktorunuzun önerdiği şekilde pansuman yapılmalıdır.
  5. Sağlıklı Beslenme ve Hidrasyon: Sağlıklı beslenme ve yeterli sıvı alımı, ameliyat sonrası dönemde vücudun iyileşme sürecini desteklemeye yardımcı olur.
  6. Sigara ve Alkol Tüketimi: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek, iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Cerrahi sonrası dönemde sigara içmekten kaçınılmalı ve alkol tüketimi sınırlanmalıdır.
  7. Dikkatli Hareket Etme: Cerrahi sonrası dönemde aşırı hareketlerden kaçınılmalı ve doktorun önerdiği şekilde doğru pozisyonlarda oturulmalı ve yatılmalıdır.
  8. Psikolojik Destek: Cerrahi süreci ve iyileşme dönemi, hastalar için stresli olabilir. Psikolojik destek almak ve doktorunuzla duygusal durumunuzu paylaşmak önemlidir.
  9. İş ve Aktiviteler: Ameliyat sonrası dönemde iş ve günlük aktiviteler doktorunuzun önerilerine göre düzenlenmelidir. Hareketleri kısıtlayıcı veya yorucu işlerden kaçınılabilir.
  10. Doktor Talimatlarına Uygunluk: Cerrahi sonrası dönemde doktorunuzun verdiği talimatlara tam olarak uyulmalıdır. İlaçları düzenli olarak almak ve doktorun önerilerini takip etmek önemlidir.

Her hasta için cerrahi sonrası iyileşme süreci farklı olabilir. Ameliyat sonrası dönemdeki belirtiler veya herhangi bir endişe olduğunda, doktorunuza danışmak önemlidir. Ameliyat sonrası dikkatli bakım ve tedavi uyumu, hastaların daha iyi bir iyileşme süreci geçirmesine ve sağlıklı bir yaşam tarzına dönmesine yardımcı olacaktır.