Fonksiyonel Nöroşirurji Nedir?
Fonksiyonel Nöroşirürji, nörolojik hastalıkların veya bozuklukların tedavisinde sinir sistemi üzerindeki işlevsel bölgelere yönelik cerrahi müdahalelerin uygulandığı bir tıbbi disiplindir. Bu alan, özellikle nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların tedavisinde etkili bir yol sağlar. Fonksiyonel nöroşirürji, genellikle ilaç tedavisi veya diğer yöntemlerle yeterince kontrol edilemeyen ve ciddi şekilde yaşam kalitesini etkileyen hastalıkların tedavisinde kullanılır. Beyin ve sinir sistemi üzerinde gerçekleştirilen cerrahi müdahaleler, hastanın belirli fonksiyonlarını düzeltmek, rahatlatmak veya düzenlemek amacıyla gerçekleştirilir. Bu tür nöroşirürjik prosedürler genellikle titizlikle planlanır ve hastaların fiziksel ve zihinsel sağlığı açısından değerlendirilir. Yaygın fonksiyonel nöroşirürjik uygulamalar arasında Parkinson hastalığı, tremor (titreme) durumları, epilepsi, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve ağrı kontrolü gibi rahatsızlıkların tedavisi yer alır.
Her ne kadar fonksiyonel nöroşirürji çoğu durumda başarılı sonuçlar veren ve yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştiren bir alan olsa da, her hastanın durumu farklıdır ve cerrahi müdahale öncesinde dikkatli bir değerlendirme yapılması önemlidir. Bu nedenle, hastaların uzman nörolojik değerlendirme ve danışmanlık alması önemlidir.
Bu alanda ele alınan bazı hastalıklar ve durumlar şunlardır:
- Parkinson hastalığı: Beyinde dopamin üreten hücrelerin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan hareket bozukluğu ve titremelerle karakterizedir. Fonksiyonel nöroşirürji, Parkinson hastalığına yönelik derin beyin stimülasyonu (DBS) gibi tedavilerin uygulanmasında kullanılır.
- Epilepsi: Beyindeki anormal elektriksel aktivitenin neden olduğu nöbetlerin tedavisinde fonksiyonel nöroşirürji teknikleri kullanılabilir. DBS, epilepsi nöbetlerini kontrol etmede etkili olabilir.
- Tremor (titreme) hastalığı: Parkinson dışı tremorlar da dahil olmak üzere, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen titreme durumlarında, DBS ve diğer nöroşirürjik müdahaleler kullanılabilir.
- Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB): Zorlayıcı düşünceler ve tekrarlayıcı davranışlarla karakterize OKB’nin tedavisinde fonksiyonel nöroşirürji teknikleri, özellikle DBS, alternatif bir seçenek olarak değerlendirilebilir.
- Majör depresif bozukluk (majör depresyon): Tedaviye dirençli depresyon vakalarında bazı durumlarda DBS yöntemi uygulanarak beyin bölgelerine stimülasyon sağlanabilir.
- Tourette sendromu: Çoklu tiklerle karakterize bu nörolojik bozuklukta, DBS tedavisi belirli vakalarda semptomları hafifletmede yardımcı olabilir.
- Hareket bozuklukları: Özellikle distoniler ve korealar gibi bazı hareket bozuklukları, nöroşirürjik müdahalelerle tedavi edilebilir. Hareket bozukluklarının nöroşirurjikal tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılmaktadır.
Tedavi, hastanın belirtileri ve semptomları, hastalığın türü ve yaygınlığına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Fonksiyonel Nöroşirurji’yi, Nöroloji, Psikiyatri ve Beyin Cerrahlarının birlikte değerlendirip karar vermeleri gereken multidisipliner bir alt bilim dalı olarak görebiliriz.
