Lomber Spinal Stenoz (Kanal Darlığı)Nedir?
Lomber spinal stenoz, omurga bölgesindeki bel bölgesinde (lomber omurga) meydana gelen bir durumdur. “Stenoz” terimi, bir kanalın veya boşluğun daralması veya daralması anlamına gelir. Lomber spinal stenoz, bel bölgesindeki omurilik kanalının veya sinir köklerinin çevresindeki boşlukların daralması sonucu sinirlerin sıkışması ve baskı altına alınması ile karakterizedir.
Bu durum genellikle yaşlanmayla birlikte gelişir. Lomber spinal stenozun yaşlılarda daha sık görülmesinin temel nedeni, yaşlanma süreciyle birlikte omurga dokularının yıpranması ve dejenerasyonudur. Bu nedenle, yaşlı insanlar daha yüksek risk altındadır. Ancak, diğer risk faktörleri de göz önünde bulundurularak, lomber spinal stenoz her yaşta insanı etkileyebilecek bir durumdur. Görülme sıklığı kadın ve erkeklerde yaklaşık aynı düzeydedir.
Disklerin sıkışması, eklem büyümeleri (osteofitler) veya omurga kemiğindeki diğer değişiklikler nedeniyle omurilik kanalı ve/veya sinir kökleri daralır. Bu daralma, sinirlerin etrafındaki dokulara baskı yaparak ağrı, uyuşma, güçsüzlük ve diğer belirtilere neden olabilir.
Lomber spinal stenoz gelişine neden olabilecek risk faktörleri ve etkenler şunlardır:
- Yaş: Lomber stenoz genellikle 50 yaşın üzerindeki bireylerde daha sık görülür.
- Genetik yatkınlık: Ailesinde lomber stenozu olan kişilerde risk daha yüksek olabilir.
- Travma veya yaralanmalar: Omurgaya yönelik travma veya yaralanmalar, lomber stenoz riskini artırabilir.
- Obezite: Aşırı kilolu olmak, omurga üzerinde ekstra baskı oluşturarak lomber stenoz riskini artırabilir.
- Kireçlenme (osteoartrit): Omurilik eklem ve disklerde kireçlenme meydana gelirse, omurilik kanalının daralmasına ve lomber stenoza yol açabilir.
- Doğuştan dar omurga kanalı: Bazı insanlar doğuştan dar bir omurilik kanalı ile doğarlar ve bu durum lomber stenoz riskini artırabilir.
- Omurga tümörleri veya enfeksiyonları: Omurga bölgesinde tümörler veya enfeksiyonlar, omurilik kanalının daralmasına neden olarak lomber stenoza yol açabilir.
Lomber Spinal Stenoz Belirtileri Nelerdir?
Lomber spinal stenozun belirtileri, omurga bölgesindeki daralma ve sinir köklerinin veya omurilik kanalının sıkışması nedeniyle ortaya çıkar. Bu belirtiler, daralmanın derecesine ve sinirlerin etkilendiği bölgeye bağlı olarak değişebilir. Lomber spinal stenozun yaygın belirtileri şunlardır:
- Bel ağrısı: Lomber stenozda bel ağrısı yaygın bir belirtidir. Bu ağrı genellikle bel bölgesinde hissedilir ve uzun süreli ayakta durma veya yürüme gibi aktivitelerle artabilir. Dinlenmek veya oturmakla genellikle azalır.
- Bacak ağrısı: Lomber stenozda en sık görülen belirti bacaklarda ağrıdır. Bacak ağrısı genellikle kalçalardan başlayarak uyluk arka kısmına ve hatta diz altına kadar yayılabilir. Bu ağrı, özellikle yürüme veya ayakta durma gibi aktivitelerle artabilir.
- Bacaklarda uyuşma ve karıncalanma: Sıkışmış sinirler nedeniyle bacaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi oluşabilir.
- Bacaklarda güçsüzlük: Sinirlerin etkilendiği durumlarda bacaklarda güçsüzlük hissi oluşabilir. Bu, merdiven çıkma veya düşey pozisyonlardan kalkma gibi güç gerektiren hareketlerde belirgin hale gelebilir.
- Kamburlaşma (kifoz): Lomber stenoz, omurgadaki değişiklikler nedeniyle kişinin ileri eğilmesine ve kamburlaşmasına neden olabilir.
- Ağrı ve/veya güçsüzlüğün yürürken artması: Bu duruma “nörojenik kladikasyo” denir. Uzun süre yürümek veya ayakta kalmak, sıkışmış sinirler nedeniyle bacaklarda ağrı ve güçsüzlük hissini artırabilir.
Lomber spinal stenoz belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve bazı hastalarda belirtiler hafif olabilirken, diğerlerinde daha şiddetli olabilir. Bu belirtileri yaşayan veya lomber stenozdan şüphelenen kişilerin bir sağlık uzmanına danışarak uygun bir değerlendirme ve tedavi planı alması önemlidir.
Lomber Spinal Stenozda Tanı Nasıl Koyulur?
Lomber spinal stenozun tanısı, bir dizi klinik değerlendirme, fizik muayene ve görüntüleme yöntemlerinin kullanılmasıyla konulur. Tanı, semptomların şiddetine, süresine ve hastanın tıbbi geçmişine dayanarak uzman bir sağlık profesyoneli tarafından yapılır. Aşağıda lomber spinal stenozun tanısını koyarken kullanılan yaygın yöntemler bulunmaktadır:
- Hastanın öyküsü: Hastanın belirtileri ve semptomları hakkında detaylı bir öykü alınır. Ağrının ne zaman başladığı, ne sıklıkta olduğu, hangi aktivitelerin semptomları tetiklediği gibi bilgiler önemlidir. Özellikle bu hastalığın tanısında en önemli faktörlerden birisi “hastanın hikayesi” dir. Doktor bu hastalarda en küçük ayrıntıyı dahi dikkatlice sorgulamalı, muayene bulguları ve diğer testlerle korelasyonunu Doğru kurmalıdır. .
- Fizik muayene: Fizik muayene sırasında doktor, bel ve bacaklardaki ağrı, uyuşma, güçsüzlük ve hareket kısıtlılığı gibi semptomları değerlendirir. Refleksler, kas gücü ve sinir işlevi de incelenir.
- Görüntüleme testleri:
– Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Lomber spinal stenozu teşhis etmek ve omurilik kanalının veya sinir köklerinin daralmasını göstermek için en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir. MRG, omurga bölgesinin kesitli görüntülerini üreterek omurilik, diskler, sinir kökleri ve diğer dokuların durumu hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
– Bilgisayarlı tomografi (BT): MRG kadar detaylı olmasa da, omurga yapısını daha iyi göstermek için kullanılabilir. Özellikle MRG yapılamayan durumlarda veya cerrahi planlamada faydalı olabilir.
– Röntgen: Omurga yapısının genel bir değerlendirmesi için kullanılabilir. Ancak sinir dokusu veya omurilik daralmasını doğrudan göstermez.
- Nörolojik testler: Sinir fonksiyonunu değerlendirmek için nörolojik testler uygulanabilir. Bu testler, reflekslerin, hislerin, güç ve koordinasyonun değerlendirilmesini içerir.
Bu değerlendirme ve görüntüleme yöntemleri sayesinde doktor, lomber spinal stenozun varlığını teyit edebilir ve daralmanın şiddetini belirleyerek uygun tedavi planını oluşturabilir. Tanı konulduktan sonra, hastanın semptomlarını hafifletmeye veya kontrol altına almaya yönelik uygun tedavi yöntemleri belirlenir. Bu tedavi genellikle ilaçlar, fizik tedavi, omurga enjeksiyonları ve egzersiz programlarını içerebilir. Cerrahi seçenekler, semptomların ciddiyetine ve diğer tedavi yöntemlerinin etkinliğine bağlı olarak düşünülebilir.
Lomber Spinal Stenoz Nasıl Tedavi Edilir?
Lomber spinal stenoz tedavisi genellikle semptomların şiddetine, hastanın yaşına, sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak kişiye özgü olarak planlanır. İşte yaygın tedavi seçeneklerinden bazıları:
- Konservatif tedavi: Hafif semptomları olan hastalarda, konservatif tedavi seçenekleri denenebilir. Bu tedavi yöntemleri şunları içerir:
– Ağrı kesiciler: Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) gibi ilaçlar, ağrı ve iltihaplanmayı azaltmak için kullanılabilir.
– Fizik tedavi: Bel kaslarını güçlendirmek ve desteklemek için fizik tedavi ve egzersiz programları uygulanabilir.
– Enjeksiyon tedavileri: Epidural steroid enjeksiyonları, sinir köklerinin etrafına kortikosteroid ilaçların enjekte edilmesini içerir ve ağrıyı azaltabilir.
– Destekleyici cihazlar: Bel korsesi veya baston gibi cihazlar, bel ve omurgaya destek sağlamak için kullanılabilir.
- Cerrahi tedavi: Eğer semptomlar ciddi ve konservatif tedavilere yanıt vermiyorsa, cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi seçenekler arasında laminektomi, dekompresyon ve füzyon gibi prosedürler bulunmaktadır. Bu cerrahi girişimler, omurga kanalındaki daralmayı azaltarak sinir köklerini rahatlatmaya ve semptomları iyileştirmeye yardımcı olur.
Lomber spinal stenoz tedavisinde uygulanan cerrahi teknikler, hastanın durumuna ve stenozun şiddetine bağlı olarak değişebilir. Lomber spinal stenoz için sık kullanılan cerrahi teknikler şunlardır:
- Laminektomi: Bu cerrahi prosedürde, omurilik kanalında daralmaya neden olan lamina adı verilen kemik parçaları çıkarılır. Lamina, omurun arkasında bulunan bir kemik tabakasıdır ve omurilik kanalını çevreler. Lamina çıkarılarak omurilik ve sinir köklerine baskı azaltılır ve daha fazla alan yaratılır. Bu maksada yönelik geliştirilmiş pek çok laminektomi tekniği vardır;
- Klasik Total Laminektomi
- Bilateral Laminektomi
- Unileteral Laminektomi ile Bilateral Dekompresyon (ULBD) ; Minimal İnvaziv Cerrahi bir tekniktir. meliyat süresi, operatif kanama, hastane yatış süresi ve hasta mobilizasyonunun sağlanma sürelerini oldukça azaltan bir tekniktir. Son dönemlerde uygulanma yaygınlığı oldukça artmıştır.
- Spinous Process Splitting Laminektomi
- İnterspinöz İmplant Yerleştirilmesi
- Laminoplasti / İnvers laminoplasti
- Mikrodiskektomi: Lomber spinal stenozun nedenlerinden biri, omurilik kanalına baskı yaparak sinir köklerine baskı yaratan bir diskin fıtıklaşmasıdır. Bu durumda, fıtıklaşmış disk parçası çıkarılır ve omurilik ve sinirlerin üzerindeki baskı azaltılır.
- Laminektomi ve Diskektomi Kombine: Bazı durumlarda, laminektomi ve fıtık diskektomi işlemleri bir arada uygulanabilir. Bu yöntem, daralan omurilik kanalını genişletmek ve fıtıklaşmış disk parçasını çıkarmak için kullanılır.
- Stabilizasyon ve Füzyon: Lomber spinal stenozun ilerlemiş durumlarında veya belirli koşullar altında, omurların birleştirilmesi gerekebilir. Füzyon, iki omurun birleştirilmesiyle gerçekleştirilir ve böylece omurga bölgesinde daha fazla stabilite sağlanır. Bu prosedür, hareketin azalmasına neden olsa da, stenozun ilerlemesini önlemek için önemli olabilir.
- Endoskopi Cerrahi yaklaşımlar.
Cerrahi tedavi seçeneği, hastanın semptomlarının şiddeti, genel sağlık durumu, yaş, aktivite düzeyi ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir. Cerrahi seçenekleri hakkında detaylı bilgi ve risklerin değerlendirilmesi için bir omurilik cerrahı veya nörocerrah ile danışmanız önemlidir. Cerrahi prosedürün başarı şansı, doğru cerrahi tekniğin seçilmesi ve uzman bir cerrah tarafından uygulanması ile artar.
